Balkanlar üzerinden Avrupa’yı Asya’ya bağlayan Edirne şehri, tarihi, kültürel ve jeopolitik öneminin yanında kuruluşundan itibaren farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış, farklı kültürlerin ve dinlerin buluşma noktası olmuştur. Kentte varlığını sürdüren her medeniyet, kültürel ve sanatsal izler bırakmış, birçoğu günümüze kadar ulaşmış ve Edirne’mizi insanlık tarihinin en zengin tarih, kültür ve sanat kentlerinden biri haline getirmiştir.
Kültür; toplumun ve bireyin yaşam sürecinde öğrendiği ve biriktirdiği her türlü bilgi, gelenek, yetenek, sanat ve alışkanlıkları içine alan değerler bütünü olarak ifade edilmektedir. Sanat ise; en kısa tanımıyla, duygu ve düşüncelerin dışa açılımıdır.
Kentimizin, sosyo-kültürel gelişimi açısından, kültür ve sanatın önemli öğelerinden biri olan sinema, tek başına bir sanat değil, birçok kimsenin işbirliğiyle ürettiği ortak ürünüdür. Bu bağlamda sinema, diğer birçok sanat gibi sınırlı sayıdaki alıcıya değil, milyonlarla sayılması gereken alıcıya sesini duyurmak zorundadır.
19. yüzyılın sonlarına doğru Paris’te ilk sinematograf gösterimlerinin başlamasından birkaç yıl sonra Türkiye’ye gelmiş olup birkaç yıl sonra da Edirne kentinin kültür ve sanat yaşamında yer almaya başlamıştır.
Edirne’nin sinema ile ilk kez Kaleiçi semtinde yer alan Maarif Tiyatrosu’nda sessiz sinema gösterimleri ile tanışmış olduğunu yapılan araştırmalardan öğrenmekteyiz. Daha sonraki yıllarda Reşadiye Sineması (Cumhuriyet Sineması) ve Yeni Sinema kent halkına hizmet etmiştir. 1950’li yıllardan itibaren Maarif, Ayvazoğlu, İnci ve Serhat Sinemaları, kentte sinema kültürünün gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır. Bu yıllar arasında Edirne’de faaliyet gösteren Halkevi ve Amerikan Kültür merkezinde belgesel filmler halka ücretsiz izletilmiştir. Günümüzde ise Alışveriş merkezlerinde yer alan cep sinemalar, halkımıza film izleme zevkini yaşatmaktadır.
Edirne Belediye Başkanlığı geçmişte var olan yazlık sinema kültürünü yaşatarak kent halkına bu alanda nostalji sunmak amacıyla 2014 yılında “Yıldızların Altında Sinema Geceleri” adı altında bir projeyi hayata geçirmiştir. Bu proje ile her gece iki mahallede açık hava film gösterimleri yapılmıştır.
1973 yılında Dr. Nejat F. Eczacıbaşı önderliğindeki 17 işadamı ve sanatsever tarafından kurulan İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı, halkımıza kültür ve sanat çalışmalarının en seçkin örneklerini sunmak, sanat yoluyla uluslararası bir platform oluşturarak, Türkiye’nin ulusal, kültürel ve sanatsal değerlerini tanıtmak, kültür mirasın korunması ve sanatın ilerlemesine olanak sağlamak amacıyla birçok kültürel, sanatsal ve sosyal projeyi hayata geçirmektedir. Bu bağlamda; Türkiye’de sinemanın gelişimini teşvik etmeye, Türk sinemasının uluslararası alanda tanıtımına katkıda bulunmaya ve kaliteli yapımların ülkemizde ticari gösterime girmesini teşvik etmek amacıyla 34 yıldır, “İstanbul Film Festivali” de başarı ile sürdürülmektedir. Bu başarılı çalışmalara bir yenisini eklemek amacıyla 2002 yılında vakıf yönetimi, sinema açısından sakin geçen yazın ardından, adını aldığı Ekim ayında başlayan yeni sinema sezonunu kutlamak ve Nisan ayında yapılan İstanbul Film Festivali öncesi seyircilere bol ödüllü filmleri sıcağı sıcağına sunarak, dolu dolu bir hafta yaşatmak amacıyla İstanbul’da “Filmekimi” projesi’ni hayata geçirmiştir. 2002 yılında İstanbul Emek Sinemasında başlayan Filmekimi; bir hafta boyunca 20 film ile film severler ile buluşmuştu. 2014 yılına gelindiğinde ise yedi şehirdeki 10 sinema salonunda 263 gösterimle 70.000 izleyiciye ulaşılmış rekor kıran 43 filmlik coşkulu bir festivale dönüşmüştü. Filmekimi 2011 yılından bu yana Transilvanya, Sofya ve Saraybosna film festivalleriyle işbirliği yaparak İstanbul dışındaki sinemaseverlere de Cannes, Toronto, Venedik, Karlovy Vary, Saraybosna, Locarno gibi festivallerde ses getiren yepyeni filmleri ulaştırmaktadır. Filmekimi kapsamında 2011’den bu yana İstanbul dışında Ankara, İzmir, Bursa, Diyarbakır, Gaziantep, Şanlıurfa, Trabzon, Erzurum, Konya ve Edirne’de tam 150 filmi seyircileri ile buluşturmuştur.
İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa ve Trabzon’da sinema izleyicileriyle buluşan “Filmekimi” programı Edirne Belediye Başkanı Sayın Recep Gürkan’ın girişimleri ve katkılarıyla ilk defa 23-25 Ekim 2015 tarihleri arasında Edirne’de gösterime girmiştir. Bu etkinlik ile kent halkımız 2015 yılı yapımı 15 adet ödüllü filmi izleme fırsatı bulmuştur. Üç gün süren ve günde 5 seans ile film izleyicilerine sunulan 15 film kent halkı tarafından yoğun ilgi görmüştür.
Ülkemiz film sektöründe son yıllarda yaşanılan gelişmeler, üretilen filmlerin uluslararası arenada ilgi görmesini sağlamıştır. Özellikle film çekim alanlarının ülke ve kentlerin ulusal ve uluslararası alanda tanıtımına yaptığı katkı, kent yöneticilerini harekete geçirmiştir.
Edirne Valiliği’nin koordinasyonunda, Edirne Belediye Başkanlığı ile T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Sinema Genel Müdürlüğü başta olmak üzere, TİKA, THY, Trakya Üniversitesi, Edirne Ticaret ve Sanayi Odası vb. kurum ve kuruluşlarının sponsorluğunda “Uluslararası Edirne Film Festivali 20-26 Kasım 2015 tarihleri arasında, Balkanlar temasıyla gerçekleşmiştir. Festivalde onur konuğu olarak Artist Murat Soydan ile film grafik tasarımcısı M.Erol Ağakay yer almıştır. Festivalin sanat yönetmenliğini de, Yıldırım Yanılmaz yürütmüştür. Festival boyunca öğrenci ve engelli vatandaşlarımız ücretsiz filmleri izleme fırsatı bulmuşlardır. Filmlerin tüm seansları kapalı gişe oynamış, halkın yoğun ilgisi üst düzeyde gerçekleşmiştir. Festival’de, Uluslararası Uzun Film Yarışması, Ulusal Uzun Film Yarışması ile Ulusal Kısa Film dallarında filmler kıyasıya yarışmıştır. Festival ülkemiz film sektörüne önemli katkılar sağlayan ve geçtiğimiz günlerde hayata veda eden Memduh Ün anısına atfedilmiştir.
Uluslararası Edirne Film Festivali’nin tarih, kültür, sanat ve turizm kenti olan Edirne’de düzenlenmesi, kentin aynı zamanda doğal bir plato oluşu, Edirne’nin Balkan sinema/film merkezi olabileceği heyecanını bizlere yaşatmaktadır. Bugüne kadar kentimizde birçok film çekimlerinin yapılmış oluşu, ünlü Hollywood film yıldızları ve ulusal film yapımcılarıyla bu konuda aynı fikir birliği içinde olmamız bizleri yüreklendirmektedir.
“Uluslararası Edirne Film Festivali” nedeniyle ulusal ve uluslararası alanda film sektöründe görev alan yönetmen, senarist, oyuncu, eleştirmen ve diğer aktörlerin kentimizin tanıtımına katkı sağlayacağı gibi kentimizin bir sinema merkezi olabilmesine de vesile olacağı muhakkaktır.
Gerek “Filmekimi” programının, gerekse “Uluslararası Edirne Film Festivali’’nin kentimizi balkanların sinema merkezi haline getirmesi umuduyla, bu etkinliklerin gerçekleşmesi için emek harcayan tüm emekçileri sevgi ile selamlar, emeği geçenleri kutlarım.

Ender BİLAR Edirne Belediyesi Kültür ve Sanat Danışmanı